Эржээхэн

                              ЭРЖЭЭХЭН                     

                        Баатарлиг домог

                                                                    Бальжан хатан,  Эреэшхэн, Эржена Будаева гэдэг

                                                                    буряад эхэнэрнүүдэй залиршагүй дурасхаалда

              I

Алдар суутай,

Агуу хүсэтэй,

Айхабтар баян

Троя гэжэ хото байһан.

Эллинэйхид атаархаад,

Эзэмдэхээ тэрээнии һанаад,

Эмниг онгосонуудаа тиишэ залаһан,

Юһэн жэл шортоо - дайлажа ядаһан.

                        II

Анхан түрүүшынхиеэ гараад,

Абахаяа Трояые ошоһон аад,

Аймшагтай шуурганда сохюулаад,

Авлидадаа грегүүдэй бусаһан

Ашаггүй тэрэ үе саг һэн.

Авлида боомтодоо* буугаад,

Мянга зуун наян зургаан онгосонуудаа

Авлидын эрье дээр татажа гаргаад,

Зуу мянган сэрэг сурнуудаа

Лаагар** табижа байрлуулаад,

Грекын сэрэгүүдэй захирагша

Агамемнон хаан гэгшэ

Бусаба ниислэл хотодоо,

Микенынгээ ордондоо,

Клитемнестра һамгандаа,

Эржээхэн*** гэжэ басагандаа.

___________________

*Боомто – гавань.

**Лаагар – лагерь.

***Эржээхэн – грек хэлэн дээрэ – Ифигения.

                           III

Грекын сэрэгүүд гэмэрэлдэжэ эхилнэ,

Хэды болотор эндээ һууха юумэдбибди гэнэ,

Хэзээ дахин Троеы дайлахаяа гарахабибди гэлсэнэ,

Хашартай болошобо, тарахамнай гэрнүүдтээ гэлдэнэ.

Троя тээшэ хэзээ дабшахаяа

Тэдэнэр юушье мэдэнэгүй,

Дахин һалхи шуурганда сохюулхаяа,

Дахин төөрихэеэ һайшаанаагүй.

Газаршан грекынхидтэ хэрэгтэй,

Газар мэдэхэ хүнии хаанаһаа ололтойб?

Түрүүн дайшалхаа гарахадань,

Трояе эзэмдэхээ дабшахадань

Түбэгтэй ушар болоһон юм,

Трояеы оложо ядаһан юм.

Тиин тэдэнэр замдань дайралдаһан

Томохон газар дээр буужа ерэһэн.

Тэрэнь Гераклай хүбүүнэй

Телеф гэдэг баатарай

Мизиин гэжэ газар байһан –

Мүнөөхи Троя гэдэгынь бэшэ һэн.

Төөриһэн грекынхид алдуугаа ойлгоогүй,

Телефын уласы дайлажа оробо ойлгомторгүй.

Телеф сэрэгүүдээ суглуулба,

Хатуу байлдаанда оробо,

Хархис шуһата дайн болобо.

Патрокл гэдэг нүхэртэйгөө ерэжэ,

Ахилл байлдаанда оролсобо,

Тиигэжэ грегүүд арайхан гэжэ

Телефые гэдэргэнь сухарюулба.

Үглөөдэрынь болобо.

Грегүүд алуулһан сэрэгүүдэйнгээ

Бэеые суглуужа эхилбэ,

Эндэл мэдэбэ эндүүрһэнэй -

Эдэнь дайсадынь бэшэ байшаба.

Гераклай хүбүүн, хаан Телефтэй,

Холбоо баталһан һайн нүхэртэй

Дайлалдаһанаа ойлгобо.

Грегүүд түргэн гэмээ мэдэрбэ,

Телефшье хаантай хэлсээ хэбэ,

Грегүүдтэ туһалхаяа мэдүүлбэ.

Телеф зүгөөр Троя ошолсохоо арсаба -

Трояын Приам хаанай басагаар

Һамга хэһэн байба,

Хадамайнгаа урдаһаа байһаар

Дайлдахань таарасүй, сээрлэбэ.

Троя тээшэ дайшалхы грегүүд гараһан аад,

Телефын сэрэгүүдтэй дайлалдаад,

Туйлай шанга һалхи шуургантай дайралдаад,

Тэхэрижэ Авлидадаа бусаһаниинь тэрэ һэмнайдаа.

                                 IV

Грекын сэрэгүүд тэсэлээ һалажа эхилбэ,

Агамемнон хаанда дураа гутаһанаа мэдүүлбэ,

Дайлдахаяа баян Троя ябуулагты  гэлдэбэ,

Үгы һаатнай үнэхөөр тарахамнай гэбэ.

Газаршан олдоногүй,

Телефһээ бэшэ хүн зам мэдэнэгүй.

Тииһээр гэнтэ бурхан туһалба гү,

Телефые газаршан болгохол болобо гү?

Иимэ ушар болоһон.

Грегүүдтэй тэрэ дайлдаанай үедэ,

Гэмшэлтэй хатуу тулалдаанай дунда

Телеф Ахиллада гуяа хадхуулһан,

Тэрэнь ехээр хабдаһан,

Үбдэхэ гээшэнь тэсэшэгүй,

Эдэгэжэ яашье үгэнэгүй.

Эсэстэй Телеф Дельфы ошобо,

Яажа эмшэлхэеэ Аполлонһоо асууба.

Иимэ харюу дуулаба:

Хэн шамайе шархатуулһан бэ,

Тэрэл хүн эдэгээжэ шадаха гэбэ.

Гуйраншын удархай хубсаһа үмдэнхэй,

Гаһар яндан таяг туланхай

Ерэбэ даа Телеф Микеныдэ,

Агамемноной ордондо.

Микенын хаанаар зууршалуулхаяа,

Ахиллаар эмшэлүүлхынь гуйхаяа

Телеф зорюута ерэһэн байгаа.

Эгээн түрүүн Агамемноной һамгантай,

Клитемнестра эхэнэртэй

Телеф эндэ уулзашаба,

Тэрээндэ ушараа дуулгаба.

Клитемнестра иимэ арга зааба:

Агамемноной гэртээ орохыень хараад,

Үлгыһөөнь Орест хүбүүхэниинь гаргаад,

Гунгарваагай хажууда гүйжэ ошоод хэлээрээ:

Шархыем эмшэлхы туһалаагүй һаашни, гээрээ,

Тархииень хүбүүнээшни наншахамни энээгээрээ,

Телеф Клитемнестрын хэлэһээрнь болобо,

Түрүүшээр Агамемнон айгад ехээр абаба,

Тиигээд гэнтэ дуратайгаар туһалхаяа мэдүүлбэ:

Телеф Агамемнондо өөртэнь туһатай -

Троя дабшахадань газаршан хэрэгтэй.

Агамемнон Ахиллада элшэды эльгээбэ,

Ахилла дуулаад ехээр гайхаба,

Яагаад эмшэн бэшэ аад, туһалхабиб,

Яажа Телефын шархые эдэгээхэбиб.

Зүгөөр сэсэн баатар Одиссей хэлэбэ,

Зүбтэй арга заажа үгэбэ:

Телефые шархатуулһан

Жадын үзүүрһээ хюһажа абаһан

Түмэрые шарха руунь хэхэш гэбэ.

Ахилл ерээд, Одиссейн зааһаар  

Түмэрэй хюһадаһа шархадань хэбэ,

Телефын тэрэ үбшэн байһаар

Тэнсэлгүй түргэн эдэгэшэбэ.

Эдэгэһэндээ Телеф баярлаба,

Агамемноной дурадхаашые

Анхарһанаа дуулгаба:

Грекын сэрэгэй онгосонуудые

Газаршалжа Троя абаашахаб гэбэ.

                          V

Одоо газаршаншье олдобо,

Онгосонуудшье заһабарилагдаба,

Тэнгисшэд* бэлэдхэлээ дүүргэбэ,

Дүүрэн хэрэгсэлнүүдээр хангагдаба,

Троя тээшэ гарахаяа бэлэн болобо.

Зүгөөр грегүүд талаангүй,

Авлидаһаа гаража шаданагүй -

Аяын һалхин үгы.

Нэгэтэ нангин гүрөөһыень

Агамемноной алаһыень

Артемида бурхан мартаагүй,

Уур сухалынь намхараагүй.

Артемидын эльгээһэн

Ара гэдэргээ һалхин

Грегүүдые гарганагүй,

Хүлэг онгосонуудыень** табинагүй.

Грекын баатарнууд найдана,

Һалхинай һэлгэхы хүлеэнэ,

Һалхин зүгөө һэлгэнэгүй,

Нэгэл шэгээ алданагүй.

Урмаяа сэрэгшэд хухарна,

Уйдхарай гунигта абтана,

Үбдэхөөр байдалда ороно,

Үбшэнэй зоболондо абтана.

Дурагүйдэлгэн эхилнэ,

Дурагүйдэгшэд гүнгэнэнэ,

Байдалынь тэдэнэй ханамжагүй,

Буһалгаа хэхэдээшье магадгүй.

Мэргэн үзэлшэ Калхас эсэстэй

Мэдэһээрэй хубаалдаба сэрэгэй ноёдтой:

Агамемноной басаган Эржээхэниие

Үргэл болгон баряагүй һаамнай, бидэниие

Артемида хандамаан хайрлахагүй,

Аян замда грегүүдые гаргахагүй.

Агамемнон Микеныһээ бусажа ерэбэ,

Абаралые дуулаад һанаагаа ехэтэ зобобо.

Ами наһыень басаганайнгаа абархаяа

Арсаха гэбэ Троя руу дайлдахаа гарахаяа.

Менелай гэжэ ахань аргадажа оробо,

Артемидын зарлигые эбдэжэ болохогүй гэбэ.

Агамемнон удаан бодолгодо абтаба,

Арсаха аргагүйгөө эсэсэй эсэстэ ойлгобо.

Клитемнестрада элшэниие эльгээбэ,

Иигэжэ дуулгахыень захиба:

- Асараг Клитемнестра эндэ,

Эржээхэниие Авлидада,

Холын дайнда мордохынгоо урда

Хадамлахамни басагаяа Ахиллада.

Агамемнон, зүгөөр, Клитемнестрада

Үнэниие дуулгахаа зүрхэсөөгүй,

Артемидын үргэл мандалда

Эржээхэнэй шэлэгдэһые хэлээгүй.

Элшэниие Микены руу ябуулаад,

Эржээхэниие асархы захюулаад ,

Агамемнон дахинаа голхорбо,

Басагаяа ехээр хайрлаба,

Бэеэ барижа ядаба.

Мүнөө хэндэшье хэлэнгүй,

Менелай ахадаа дуулгангүй

Ондоо элшэниие Клитемнестрада эльгээбэ,

Эндэ юунэй болоһые сэхынь дуулгаба,

Эржээхэниие энээ руу асархагүйень гуйба.

Зүгөөр хоёрдохи хүниинь

Менелайда баригдашаба.

Менелай зэмэлбэ Агамемнонии,

Ушаргүй тэрээндэ сухалдаба,

Угаа муухай ябадал үүсхэбэш гэбэ,

Урбахаа забдабаш нангин хэрэгтэ гэбэ.

Ахадүүнэр үни удаан тоосолдобо,

Алинииньшье зүбөө ойлгуулжа ядаба.  

Энэ үедэ зарагша орожо ерэбэ,

Эржээхэнэй эхэтэйгээ ерэһые дуулгаба,

Аршаанай тэндэ ундалхаяа бууба гэбэ.  

Агамемноншье сүхэршэбэ,

Иимэ золгүй байба гүб гэбэ -

Өөрынгөө һайхан басагые

Өөрынгөө гараар алуулхые

Артемидын тахилда асарба гүб гэбэ.

Гай гасаланда үнэхөөрөө ороһондонь,

Гашуудалай зоболондо абтаһандань

Агамемнониие мүнөө ахань хайрлажа эхилнэ,

Арсахамнай гээшэ гү, али нээрээшье гэнэ.

Зүгөөр Агамемнон ойлгоно,

Зарша Калхасай иихые мэдэнэ:

Артемида бурханай абаралые,

Амиды хандиб үргэхэ гэһые

Авлидада сэрэгүүдтэ дуулгаха,

Тэдэниие бултыень хүлгөөхэ,

Тэдэнээр шэрүүн эрилтэ табюулха,

Тиин Эржээхэниие эрхэбэшэ саазалуулха.

Үүсхэл Калхасай гаргаашьегүй һаа,

Үгүүлхы Эржээхэнии оролдоошьегүй һаа,

Одиссей өөрөө Артемидын эрилтые мэдэхэ,

Энээн тухай сэрэгүүдтээ заатагүй дуулгаха -

Эржээхэнии яабашье алуулха.

________________________

*Тэнгисшэд - морягууд

**Хүлэг онгосонууд – флот.

                                    VI

Агамемнон гэртэхинтэйгээ уулзахаяа ошоно,

Аляа хүхюун байхаяа хаан оролдоно.

Һүбэлгэн Эржээхэн эсэгэеэ хараһаар ойлгоно,

Хүндэхэн аюулай тохёолдоһые тухайлна.

Юунэй болоһы Эржээхэн эсэгэһээ асууна,

Юушье абань хэлэжэ басагандаа үгэнэгүй.

Хэлэн гэхэдээ, бусагты һөөргөө гэнэ -

Хэрэг дүүрэй, ондо эндэ хэрэггүйт.

Басагаяа абархые эсэгэ бодомжолно,

Баһашье эхэһээнь мэдээ нюухые оролдоно.

Һамга, басагаяа орхёод газаашаа гарана,

Мэдэлшэ Калхастай зүбшэлдэхэеэ ошоно.

Агамемноной ябаһанай һүүлдэ

Ахилл ерэнэ шасарта*.

Микенын хаантай уулзаха гэһэн,

Мэнэ дайшалхаа гарахые

Мирмидоной сэрэгшэдэй эрилтые  

Дурадхахаяа, дуулгахаяа тэрэ ерэһэн.

Ахилл түгшүүритэй байдалда ороһон,

Анги сэрэгүүдынь эрилтэ табиһан:   

Хэды болотор хүлеэхэ бибди,

Хэзээнь Троя тээш дабшаха бибди,  

Нэгэ һаа дайшалхы ударидагты,

Үгы һаа гэр гэртэмнай табигты.

Агамемнониие бэдэрһэн баатарай ороходо,

Ахилл гэжэ нэрэтэйень ойлгоходоо

Агамемноной захяашые Клитемнестра һанаба,

Ахиллда басаганайнь хадам нүхэртэл хандаба.

Ахилл ехээр гайхаба:

Агамемнондо хэлээгүй,

Басагыешни абахамни гээгүй,

Һамга абахаяа үшөө бодомжолоогүй.

Клитемнестрын гайхаха саг ерэбэ,

Хэлэһэндээ аягүйшөөрхэбэ, эшэбэ,

Юушье мэдэхэеэ болишоод байба.

Энэ үедэ Агамемноной Микены эльгээһэн,

Хоёрдохи мэдээ һамгандань дуулгахы ябуулһан

Элшэн-богоол орожо ерэбэ,

Одоол мүнөө тэдээнда дуулгаба:

Эржээхэн Клитемнестра хоёрые

Авлидада ерэхэгүйень хаанай захиһые,

Ямар ушрһаа тэрээнэй тиигэһые.

Клитемнестра ухаа мэдээ табиба,

Булай ехэ аюулай тудаһы ойлгобо, 

Басагаяа алдаха болоһондоо угаа сүхэрбэ.

Хэндэ хандахаб,

Хэниие аршалхы гуйхаб?

Ахиллын урда үбдэглэн унаба,

Шурхиран уйлан,

Һугшаран гэгэн

Аршалхыень гуйба,

Эхээрнь, Нерей бурханай басаган,

Агууехэ Фетидээр тарнидаба.

Клитемнестрын сүхэрһые хайрлажа,

Ахилл сэдьхэлээ хайлажа,

Тэнгисэй зүнтэ үбгэжөөлөөр -

Нерей бурханай үршөөлөөр

Нангин тангариг үгэбэ,

Туһалхаяа амалба.

Нэгэшье хүниие Эржээхэндэ,

Нэгэшье алууршании басаганда

Дүтэлүүлхэгүйб гэжэ хэлэбэ -

Дуулга, хуягаа үмдэхэеэ ошобо.

Агамемноной орожо ерэхэдэнь

Клитемнестра тэрээндэ дурагүйтэбэ,

Басагаяа алуулхы зүбшөөһэндэнь

Буруушаан гэмэржэ эхилбэ.

Агамемнон юун гэхэб даа,

Өөрынгөө дураар Артемидада

Басагаяа үргэхэ гэһэн бэшэ даа,

Ондоогоор хэхэ арга байгаагүй,

Ондоо үргэл хандамаан эрээгүй.

- Шинии үгөөр болоо һаамни,

Сухалда абтаад, эсэргүүсэй һаамни,

Сэрэгүүд алаха бултыемнай,

Шортоо, хайрлахагүй басагыемнай.   

Эдир залуу Эржээхэн

Эсэгэ оронаймнай, Грекын

Эрдэнитэ нангин хэрэгэй түлөө

Үргэл болохонь гээшэ мүнөө, -

Гэжэл хэлэбэ Агамемнон.  

______________

*Шасар – шатёр.

                   VII

Хүреэн-байрада үймөөн,

Хатуу шэрүүн хүлгөөн,

Хаанда зариманайнь дурагүйдөөн,

Хааниие бэшэнэйнь мөөрөөн. 

Догдолоон,

Дошхороон.

Түгшүүритэй байдалда

Мирмидонайхидшье оробо:

Ахиллынгаа тэдэндээ дуулгахада,

Эржээхэниие алуулхагүйб гэжэ хэлэхэдэ,

Энэ минии һамган болохо юм гэхэдэ,

Шулуугаар тэрээнээ шэдэн алдаба.

Одиссейн ударидалга дор сэрэгшэд гараба,

Агамемноной шасар руу тэгүүлбэ -

Артемидын зарлигые бэелүүлхэ гэбэ,

Эржээхэниие заатагүй алуулха-үргүүлхэ гэбэ.  

Хуягаа үмдэһэн Ахилл һэлмэеэ һугалба,

Харуулда шасарай үүдэндэ зогсобо.

Эржээхэниие аршалхаяа,

Улаан шуһаяа адхуулхаяа,

Үхэтэрөө басагые хамгаалхаяа

Ахилл баатар бэеэ зэһэбэ.

Һүрөөтэй байдал Авлидада тогтобо,

Хоёр анги болоод сэрэгшэд зогсобо.

Мэнэ мэнэ тэмсээн эхилхэнь,

Мэнэ шуһата тулалдаан болохонь. 

                       VIII

Энэ хэсүү байдалай үедэ

Эржээхэн гараба зоной урда.

Байлдахаа байһан сэрэгүүды байлгаба,

Бултанай дуулахаар шангаар хэлэбэ:

- Баатарнууд, байзыт!

Минии түлөө бү тэмсыт,

Өөһэд зуураа бү хэрэлдыт,

Өөд хоорондоо бү дайлалдыт!

Агууехэ Зевсын басаганай,

Артемида хандамаанай

Дура хүсэлдэ эсэргүүсэхэгүйб,

Дураарнь болоноб, арсахагүйб.

Хамтын нангин хэрэгэй түлөө,

Грекыда зорюулһан үйлын түлөө

Би өөрынгөө һайн дураар өөрөө

Үгэлгэ-абалга боложо үгэхэеэ бэлэнби,

Үхэлэй хутага дор бэеэ табижа үгэхэмни...

Үргэл бүтээжэ, баатарнуд, үргыт даа,

Үргэл тогтоожо, Артемида, абыш даа...

Грегүүдэй Трояые эзэлһэнэй һүүлдэ

Һандарһан Трояын үлэгдэл танда

Һануулжа намайе ото байг лэ,

Мүнхын дурасхаал намда болог лэ.

Намайе, Ахилл, бү аршала,

Минии үгэ, баатар, дуула.

Мэгдэһэн сэрэгшэд хүдэлбэгүй,

Нэгэншье абяа гарабагүй.

Эржээхэниие аршалхые,

Эрын габьяа харуулхые

Бэлдээд бэеэ зэһэһэн,     

Баатарлиг басаганда дурлаһан

Баатар Ахиллшье байжа үгэбэ аниргүй. 

Иигэжэ хэлээд Эржээхэн

Артемидада зорюулһан

Үргэлэй үндэр тахил тээшэ,

Үхэлынь бэлдэһэн тайзан тээшэ

Урматай зохидоор нахид-нахид гэшхэлбэ,

Улад зоншье гайхашаан-һайхашаан хараба.

Һайхан шарайтай,

Һүр жабхалантай,

Нюдэндөө галтай

Эржээхэн аятай

Тоо томшогүй олон сэрэгүүдэй

Хажуугаар яаралгүй нам ябажа гараба,

Саазын гунгарваагай үндэртэ гараад зогсобо.

Басаган тээшээ хаража,

Бэеэ барингүй Агамемнон уйлана,

Басаганайнгаа алуулхые харахагүй гэжэ

Субынгаа юудэнии тархидаа нэмэринэ. 

Зарша Талфибий захирна,

Зон шэмээгүй болоно.

Үзэлшэ Калхас дүтэлбэ,

Алуурай хутага гаргаба,

Алтан саба соо табиба.

Эржээхэнэй тархида

Үхэлэй газарта абаашадаг      

Гүрлөө сэсэгтэй титим үмдэхүүлбэ.

Сэрэгүүдэй урда Ахилл гараба,

Нангин уһатай амһарта абаба,

Гурил дабһалжа, гартаа бариба.

Гунгарваае, Эржээхэниие сүршэбэ,

Гурилаа тархидань адхаба.

Удаань һүүлшын абарал буулгаба:

Артемида хандамаанда хандажа,

Аһан шангаар айладхал хэбэ,

Троя хүрэтэр мэндэ тамаруулжа,

Дайсады даралсахыень гуйба.

Калхас гартаа алуурай хутага абаба.

Улад зон

Амяа дараба,

Оршон тойрон

Абяа шэмээгүй болобо.

Артемида бурханда барихаяа,

Эржээхэниие алахаяа

Калхас далайба хутагаяа -

Хүүхэнэй бэедэ хутагань хүрэбэ хаяа...

Зүгөөр гунгарваагай дэргэдэ,

Нангин далгын үргэлдэ

Һүүлшын жэгшүүритэй абяан дуулдабагүй,

Һүүлшын аминай таһарһаниинь ойлгогдобогүй.

                       IX

Юрэдөө гайхамшаг үйлэ болобо,

Юрэ бусын үзэгдэл харагдаба:

Агууехэ бурхан,

Артемида хандамаан

Эржээхэниие хулуужархиба,

Абаад басагые ябашаба.

Алуурай гунгарваагай дэргэдэ

Эржээхэнэй орондо

Калхаста хутагаар хадхуулһан,

Халуун амияа табижа унаһан

Хэбтэбэ гээшэл гүрөөһэн,

Улаан шуһаяа гоожуулан,

Үхэхынгөө урда шэшэргэнэн.

Гайхамшаг үзэгдэл сэрэгүүд хараба,

Гайхашаан хуугай нэгэ зэргэ табиба.

Тэдэнэй урда мэдэлшэ Калхас гараба

Тэдэндэ баярай үгэ шангаар дуулгаба:

- Иимэл даа сахилгаата бурхан Зевсын

Агууехэ басаган Артемидын

Манһаа эриһэн үргэл,

Манай табиһан тахил!

Баярлагты, грегүүд,

Хүхигты, сэрэгүүд,

Хандамаан манда,

Грекын уладта,

Урагшатай тамархыемнай,

Илалта Трояда туйлахыемнай

Үнэн зүрхэнһөө хүсэжэ байна,

Үнэтэ захяа айладажа байна.

Энээниие дуулгаһанайнь һүүлдэ

Иимэ юумэн болобо эндэ:

Далга гэгдэжэ үгтэһэн,

Табсан дээрэ табигдаһан

Калхасаар алуулһан амитанай,

Артемидын эльгээһэн гүрөөһэнэй

Үшөө шатаагдаагүй байтар,

Үшөө хуряагдаагүй байтар,

Үлеэлгэн һалхинай һэлгэбэ -

Аяын боложо үгэбэ.

Холын дайшалхы замда,

Харюусалгатай ябадалда

Грегүүд түхеэрбэ яаралтай,

Грекын сэрэгшэд баяртай.

Өөрынгөө шасар руу яаража  

Агамемнон гараба,

Һамгандаа түргэн хэлэхэ гэжэ

Хаан тэгүүлбэ:

Микены руу үтэр гарахыень,

Грекын улады баярлуулхыень -

Эндэ юунээ болоһые

Эллинэй зондо дулгахые.

             X

Эржээхэниие

Авлидаһаа хулгайлаад,

Тэрээхэниие

Артемида бурхан абаашаад,

Эвксинын Понтын эрьедэ,

Таврида гэжэ газарта

(Мүнөөнэйхеэр – Крымда)

Абангаа абаад ябашоо һэн.

Агамемноной һайхан басагые тэндэ

Абарагша хандамаан болгоо һэн.

Ошоо һаа, нютагаархидни, уулзаарайгты,

                   Эржээхэниие Крымда золгооройгты.

Улаан-Үдэ хото, 2014 оной  июлиин 6