четверг, 19 декабря 2013 г.
понедельник, 16 декабря 2013 г.
воскресенье, 15 декабря 2013 г.
суббота, 14 декабря 2013 г.
пятница, 13 декабря 2013 г.
Маргад дуулана
Маргадай дуунай үгэ үбгэ эсэгынь, Монголой мэдээжэ яруу найрагша, Хэнтэйн аймагай буряад хүн Сэдэнэй Намсарай, зохёоһон. Энэ:
Ардагар жаахан бэемни
Аба эжын мухыхан,
Аладтаа томо болоходоо
Айдар буряад хүйхэрхэн.
Борбогор бишыхан бэемни
Баабай эжын түнтүүхэн,
Бүрин үндэр болоходоо
Багжагар буряад зантуулхан.
Эрбэгэр багахан бэемни
Эжы абын хүбүүхэн,
Эдир наһаяа хүсэхэдөө
Эрхим буряад баабайхан.
Тиимээ тиимэ.
четверг, 12 декабря 2013 г.
среда, 11 декабря 2013 г.
суббота, 7 декабря 2013 г.
пятница, 6 декабря 2013 г.
ДАРИСУУ НАГАСАМНИ
Наһаараа эм уугаагүй,
Нэгэшье үбдэжэ хэбтээгүй
Наян долоотой нагаса эжые
Нэгэтэ асарбаб ниислэл хотые харуулхые.
Тушаан боложо, аптека дайралдажа,
Тоогүй олон элдэб эмүүдые хаража,
Хотодо һуудаг хүн
зониие хайралажа,
Хугшөөмни намдаа хэлэбэ гээшэ иигэжэ:
- Яаһан
ехээр үбшэлһэн улад зон бэ,
Яажа эдэ бултыень ууха баарһад бэ?
ДАРИСУУ НАГАСАДАА
Амитан зониие хайрлаха -
Арадайм урайни зүбшэл.
Үлдэһэн, эсэһэндэ туһалха
Үндэһэтэнэйм нангин заншал.
Өөрөө эдибэл ашаггүй,
Бусад
хүнүүдтэ туһатай-
Баригты тэдэндэ гамнангүй.
Гэмшэнгүйгөөр угтагты,
Гэрэйнгээ
эдеэ, умдые
Гамнангүйгөөр табигты.
Эдеэнэй багашье байбалнь,
Эхэ хүбүүн хоёртол,
|
Галшын Эрдэни-Хайбзуундал
Хариин зонтой хубаалдахань,
Хэзээдэшье туһатай байхал.
Энхэргүү Дарисуу нагасамни
Энэрхы урин зантай һэн,
Үүдэ ороогүй ябатарни:
«Эдеэлэ», - гэжэ угтадаг һэн.
«Байзыт нэгэ заа, бү яарыт,
Богоһо алхахымни хүлеэгыт,
Һанаагаа ехээр бү зобыт,
Һуужа бэеэ амаруулыт», -
Гэжэ хэлэдэг бэлэйлби.
Гэнэгүй һайхан абарииень,
Гэгээн түрэлтэ зангыень
Гайхан мүнөө һанадагби.
Зоноймни заншал һонин даа,
Зан абаринь һайхан даа,
Алдангүй эдэнээ ябаял даа,
Аша үринэртөө дамжуулаял даа.
вторник, 3 декабря 2013 г.
воскресенье, 1 декабря 2013 г.
четверг, 28 ноября 2013 г.
Бурятский язык очень богат. Например, к слову "большой" (томо), для того, чтобы сказать "очень большой" (булай томо), можно использовать любое из следующих прилагательных. Буряад нютаг хэлэнүүд баян даа, "томо" гэжэ үгэ дээрэ ямар нэрэ хабсаргалтайб: абарга, адар, амаргүй, аргагүй, айхабтар, аймшагтай, айда(һа)тай, асари, аягүй, баггүй, булай, бузар, гани, гайхамшаг, гайтай, гайхамаар, дүрбэлгүй, ехэ, зүгөөргүй, муухай, маша, мантан, мундаг, оое, олиггүй, олигой, ойгоргүй, одоо, танаггүй, тэнсэлгүй (тэнсэл тэггүй), түрбэлгүй, түхөөгүй, тон, угаа, ухаангүй, үйлын, үзэлэй, үлэмжэ, хэлэшэгүй, хэсүү, хуулигүй, һөөл, шошбой, яашагүй ...*
Даримада
Доро үгтэгдэһэн хоёр шүлэгүүдые Дарима һайхашаан уншадаг байһан.
Дурасхал
Хүбшэ тайгын хүхэрхэ сагта,
Хүхы шубуунай донгодохо багта
Шэнэлһэн дайдам намаяа һанахал,
Шэдитэ дуугаа сэдьхэлдэм дуулгахал.
Эжын бэрхэ хүүхэн бэлэйб,
Абын эрхэ найдал байгааб.
Дуранай хүсэндэ абтаад ябахадаа
Дурлаһан гансаяа шэбшэдэг һэм даа,
Хүхюун нүхэдни һанаандам орохол,
Халуун зүрхэмни сохилоод абахал.
* * *
Гунигай мэдэрэлдэ абтаад,
Инагтаяа золгохоо гэшхэлбэб.
Үбэлэй һүни.
Голһоо үлеэһэн хүйтэн һалхинһаа даараа гү –
Суусагаалжанууд ёолонол, ёолонол.
Ки-Но Цураюки (868-945)
Дурасхал
Хүбшэ тайгын хүхэрхэ сагта,
Хүхы шубуунай донгодохо багта
Шэнэлһэн дайдам намаяа һанахал,
Шэдитэ дуугаа сэдьхэлдэм дуулгахал.
Эжын бэрхэ хүүхэн бэлэйб,
Абын эрхэ найдал байгааб.
Дуранай хүсэндэ абтаад ябахадаа
Дурлаһан гансаяа шэбшэдэг һэм даа,
Хүхюун нүхэдни һанаандам орохол,
Халуун зүрхэмни сохилоод абахал.
* * *
Гунигай мэдэрэлдэ абтаад,
Инагтаяа золгохоо гэшхэлбэб.
Үбэлэй һүни.
Голһоо үлеэһэн хүйтэн һалхинһаа даараа гү –
Суусагаалжанууд ёолонол, ёолонол.
Ки-Но Цураюки (868-945)
Подписаться на:
Сообщения (Atom)